Yeterli ve Dengeli Beslenme

Beslenme; sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini yükseltmek için vücudun gereksinimi olan besin öğelerini yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda almak için bilinçli yapılması gereken bir davranıştır.

Besin öğeleri vücudun gereksinmesi düzeyinde alınamadığında YETERSİZ BESLENME oluşur.

İnsanın yaşamı için 50’ye yakın besin öğesine gereksinimi vardır. İnsanın, sağlıklı büyüme ve gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için bu öğelerin her birinden günlük ne kadar alınması gerektiği belirlenmiştir. Bu öğelerin herhangi biri alınmadığında, gereğinden az ya da çok alındığında, büyüme ve gelişme engellenir, sağlık bozulur.

Yeterli ve Dengeli Beslenen Kişiler

·         Sağlam ve sağlıklı bir görünüştedir.

·         Hareketli ve esnek bir bedene,

·         Muntazam bir cilde, canlı ve parlak saçlara ve gözlere,

·         Kuvvetli, gelişimi normal kaslara,

·         Çalışmaya istekli kişiliğe,

·         Boy uzunluğuna uygun vücut ağırlığına,

·         Normal zihinsel gelişme,

·         Sık sık hasta olmayan bir yapıya sahiptir.

Yetersiz ve Dengesiz Beslenenler ise;

·         Hareketleri ağır ve isteksiz

·         Sağlıksız genel görünüşte (aşırı zayıf veya şişman)

·         Pürüzlü, kuru, sağlıksız cilt yapısına,

·         Şişman veya zayıf vücut yapısına,

·         Sık sık baş ağrısından şikayet eden

·         İştahsız, yorgun, isteksiz bir yapıya sahiptir.

Temel Besin Grupları

Yeterli ve dengeli beslenme için aşağıdaki 4 temel besin grubunda yer alan besinlerden önerilen miktarda tüketilmelidir.

SÜT GRUBU

Başta yetişkin kadınlar, çocuklar ve gençler olmak üzere tüm yaş gruplarının bu grubu her gün tüketmesi gerekir.

Bu grupta yer alan besinler:

Süt ve yerine geçen besinler; yoğurt, peynir ve süttozu gibi sütten yapılan besinler

İçerdiği Önemli Besinler:

Protein, kalsiyum, fosfor, B2 vitamini (riboflavin) ve vitamin B12 olmak üzere birçok besin öğesinin önemli kaynağıdır.

Başlıca Görevleri:

Kalsiyumdan zengin olan bu grup kemiklerin ve dişlerin sağlıklı gelişiminde ve hücre çalışmasında önemli rol oynar.

ET-YUMURTA-KURUBAKLAGİL GRUBU

Bu grupta yer alan besinler:

Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi besinler bulunur. Ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar da bu grupta yer alır.

İçerdiği Önemli Besinler:

Protein, demir, çinko, fosfor, magnezyum, B6, B12, B1 ve A vitamini, posa (kurubaklagiller) içerir.

Başlıca Görevleri:

·         Hücre yenilenmesi, doku onarımı ve görme işlevinde görev alan besin öğelerini sağlarlar.

·         Kan yapımında görevli en önemli besin öğeleri bu grup tarafından sağlanır.

·         Sinir, sindirim sistemi ve deri sağlığında görev alan besin öğeleri en çok bu grupta bulunur.

·         Hastalıklara karşı direnç kazanılmasında rolü olan en önemli besin grubudur.

SEBZE ve MEYVE GRUBU

Bu grupta yer alan besinler

Bitkilerin her türlü yenebilen kısmı sebze  ve meyve grubu altında toplanır.

İçerdiği Önemli Besinler:

Mineraller ve vitaminler bakımından zengindirler. Folik asit, A vitaminin ön öğesi olan beta-karoten, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan özelliğe sahip bileşiklerden zengindirler.

Başlıca Görevleri:

·         Büyüme ve gelişmeye yardım ederler.

·         Hücre yenilenmesini ve doku onarımını sağlarlar.

·         Deri ve göz sağlığı için temel öğeler içerirler.

·         Diş ve diş eti sağlığını korurlar.

·         Kan yapımında görev alan öğelerden zengindirler.

·         Hastalıklara karşı direncin oluşumunda etkindirler.

·         Doygunluk hissi sağlarlar.

·         Dengesiz beslenmeye bağlı şişmanlık ve kronik hastalıkların (kalp   damar hastalıkları, hipertansiyon, bazı kanser türleri) oluşma riskini   azaltırlar.

·         Barsakların düzenli çalışmasına yardımcı olurlar.

EKMEK ve TAHIL GRUBU

Bu grupta yer alan besinler

Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf gibi tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur, yarma, gevrek ve benzeri ürünler bu grup içinde yer alır.

İçerdiği Önemli Besinler ve Başlıca Görevleri:

Tahıl ve tahıl ürünleri vitaminler, mineraller, karbonhidratlar (nişasta, lif) ve diğer besin öğelerini içermeleri nedeniyle sağlık açısından önemli besinlerdir. Tahıllar, protein de içerir. Bu proteinin kalitesi düşük olmakla birlikte kurubaklagiller ya da et, süt, yumurta gibi besinlerle bir arada tüketildiklerinde protein kalitesi arttırılabilir. Tahıllar, ayrıca bir miktar yağ da içerirler. Tahıl tanelerinin yağı vitamin E’ den zengindir. Tahıllarda A vitamini aktivitesi gösteren öğelerle, C vitamini hemen hemen yoktur. Tahıllar B12 dışındaki B grubu vitaminlerinden zengin, özellikle B1  vitaminin (tiamin) en iyi kaynağıdır. Bu vitaminler tahıl tanelerinin çoğunlukla kabuk ve özünde bulunur.Mineraller ve vitaminler bakımından zengindirler. Folik asit, A vitaminin ön öğesi olan beta-karoten, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan özelliğe sahip bileşiklerden zengindirler.

YETERSİZ BESLENME

Her ne kadar hayatta kalmanın temel koşulu beslenme olsa da genellikle dengeli beslenme her zaman mümkün olamamaktadır.

Ayrıca yaşam içerisinde karşılaşılan hastalıkların gerek klinik özellikleri nedeniyle, gerekse kullanılan ilaçlara bağlı olarak dengeli ve sağlıklı beslenmeyi güçleştirebilmektedir.

Bu nedenlerle insanlık tarihi, kişilerin şifa niyetine değişik beslenme ürünlerinin genel sağlığa etkisini araştırmak ile doludur.

Günümüz modern teknolojisiyle besinlerin içerikleri daha iyi aydınlatılmış ve sağlığa etkileri gösterilmiştir.

Sebze ve meyveleri çiğ tüketilmesinin, Yenilebilen kabuklarının soyulmamasının tavsiye edilmesi birçok vitamin ve mineralin, sebze ve meyvelerin özellikle dış yapraklarında, kabuğunda veya kabuğun hemen altındaki kısımlarında bulunduğunun bilinmesi sonucudur.

Yetersiz ve/veya dengesiz beslenen kişiyi, sağlığını ve yaşam kalitesini bozacak bir dizi olumsuzluk bekleyecektir.

Yeterince Antioksidan alamayan bünyede özellikle hastalıklar nedeniyle vücudun savunma mekanizmasının aşırı çalışmasında ortaya çıkan serbest oksijen radikallerinin vücuttan atılamaması kronik (süregiden) hastalıkların tahribatını arttıracak,

Bir nevi hormon salan bir organ gibi işlev gören çok hassas ve insan vücudunu ve beslediği organın fonksiyonlarını belirleyen bir yapıya sahip damar içi endotel dokusunun yıpranarak günümüzde yanlış beslenme alışkanlıkları nedeniyle tüketilen gıdalardan kaynaklanan kanda yağlanma ve kolesterol artışı ile meydana gelen kalp krizi, inme, damar tıkanıklıkları gibi ciddi durumlara sebep olacak,

Vücudun savunma mekanizmasının yetersiz kalmasıyla Allerji (astım, ürtiker, saman nezlesi, alerjik öksürük) gibi yine günümüz sanayi döneminde sıklığı artan hastalıkları tetikleyecektir.

QUERCETİN

İlk kez meşe (quercus) ağacı reçinesinden elde edilen quercetin aslında tabiatta en yaygın olarak bulunan flavonoidlerden biridir. Hemen hemen bütün bitkilerde bulunur. En çok bulunduğu ise elma kabuğu, soğan, çay ve üzümdür. Tabiatta bulunuşu ve besinlerle alımı, bu besinlerin içerisindeki oranlarla birebir ilişkilidir. Her ne kadar besinlerle alınabilse de alındığı oran hiçbir zaman ayrıştırılmış saf Quercetin miktarına erişemeyecektir. Bu nedenle, özellikle sağlıklı beslenme sorunu olan veya hastalıklar nedeniyle gerek beslenme sorunları gerekse hastalığın özellikleri ve yarattığı tahribatı azaltmak amacıyla beslenmeye takviye olarak alınmasının önemli katkıları olmaktadır.